Dit project is een onderzoek naar de bevolking van Veenwouden, Veenwoudsterwal, en delen van Hardegarijp en Bergum voor 1830. Doel is om meer te weten te komen over het leven van de mensen die in de 18e en begin 19e eeuw in Veenwoudsterwal en omgeving wonen. Om daarmee meer zicht te krijgen op onze voorouders, waarvan er veel op de Wal hebben gewoond, en waarvan Pier Piers de oudst bekende is.
Dit is dus de genealogie van een dorp, bedoeling is om de complete bevolking van genoemde periode in kaart te brengen. De genealogie is gebaseerd op verschillende lijsten van volkstellingen en lidmaten van kerken. De lijsten zijn middels het menu links te bekijken. Om vast te stellen wie in Veenwoudsterwal woonde, en wie niet, heb ik de huisnummers en woninglocaties van 1829 uitgezocht en op kadastrale HisGis kaarten uit die tijd bij de percelen genoteerd. De kaarten zijn eveneens te bekijken met het menu links, maar ook door in de lijst volkstelling 1829 op het nummer van een woning te klikken. Persoonsnamen in de lijsten zijn gelinkt met de genealogische database.
In 1829 was er nog geen straatnummering zoals tegenwoordig. In kleine dorpen als Veenwouden, waar Veenwoudsterwal deel van uitmaakte, werden de huizen simpelweg voor het hele dorp genummerd volgens een bepaald plan dat alleen de tellende ambtenaren kenden. Huizen hadden ook geen vast nummer. Na een aantal jaren maakten de telambtenaren weer een ronde door het dorp, en gaven elk huis opnieuw een nummer. Was het telplan veranderd, of waren er inmiddels woningen bijgekomen, dan veranderden veel, soms alle, nummers. Bewoners kenden vaak hun eigen huisnummer niet, blijkt o.a. uit notariële aktes.
De huisnummers in de lijsten en op de kaarten zijn die van 1829. In dat jaar verschilt de nummering in Veenwouden niet, of bijna niet, met voorgaande decennia. In 1839 zijn de huisnummers van Veenwouden en de Wal wel ingrijpend gewijzigd, terwijl die van Hardegarijp bijvoorbeeld hetzelfde is gebleven. De nummering van 1829 is goed na te gaan door deze met de kadastrale gegevens van 1832 te vergelijken. Aan te nemen is dat het aantal mutaties in de tussenliggende 3 jaren gering is geweest.
In 1829 beginnen de huisnummers in en onder Veenwouden west van de Schierstins. Nummer 1 is de pastorij van dominee Sijbinga. De nummering gaat dan richting het westen over de Achterweg, Priesterakker en de Wal. Het laatste huis op de Wal heeft nummer 62. Dan volgen de huizen bij het Oude Kerkhof (de Hoek). Daarna gaat de nummering verder vanaf de Schierstins in oostelijke richting. Eerst de huizen in het gebuurte tot aan de vaart, dan de vaart (de Fennen) zelf, daarna verder door het gebuurte en het Oostend. Het laatste huis heeft nummer 147 en staat als enige woning onder Veenwouden aan de Zwette. De lijst eindigd met een 11-tal schepen, waarvan de ligplaatsen niet zijn aangegeven in de volkstelling.
De positie van de woningen is over het algemeen niet moeilijk te bepalen, vooral op de Wal zelf, omdat daar veel mensen een huis bezitten en tevens bewoner zijn. Het Oude Kerkhof en het gebuurte in Veenwouden ten oosten van de vaart gaven de meeste problemen omdat er daar meer huizen worden verhuurd. Ik heb daar niet de locatie van alle nummers exact kunnen bepalen, maar de kaarten geven wel een goede benadering van de posities.
In 1839 is de nummering dus veranderd, begint dan in het Oosteinde, gebuurte-oost, de vaart, gebuurte-west, Achterweg, Oud Kerkhof, en tenslotte de Wal. Wat opvalt is dat er in 1839 ongeveer evenveel woningen zijn dan in 1829, maar dat het aantal schepen is afgenomen van 11 naar 2. In 1829 zijn er meer wooneenheden met een eigen nummer, dan er woningen op de kadastrale kaarten staan. Mogelijk zijn sommige woningen gesplitst in twee of meer wooneenheden.
Geart van der Veen